| terug |
Problemen aan de kiezen.
Ik kreeg een brief van Tamara van Leeuwen, waarin ze me attent maakte op dit verschijnsel. Dit verschijnsel is ons welbekend, het komt zeer vaak voor maar wordt vaak niet herkend. Het is best een serieuze zaak, daarom plaats ik, met toestemming, de brief van Tamara hieronder. Vragen over deze kwaal mogen aan Tamara gesteld worden.
Antwoorden op vragen door dierentandarts P. Remeeus
Algemene info door dierentandarts P. Remeeus
Brief van Tamara.
Omdat ik zelf nogal veel konijnen heb en heb gehad kwam ik terecht op jullie internetsite. Allereerst wil ik zeggen dat ik het heel leuk vind dat er aandacht wordt besteed aan deze dieren en vind het belangrijk om mensen te informeren aangaande verzorging & ziekte van deze leuke, lieve dieren. Een ding vond ik echter niet terug op deze site en dat is het probleem van de kiezen van het konijn.
Zoals ik al vermeldde heb ik zelf nogal wat konijnen en wat ik nu met een aantal konijnen heb gehad is het doorgroeien van de kiezen. Het verschijnsel van de voortanden van het konijn is mij bekend, maar toen een konijn van mij moeite met eten kreeg bleek dat zijn voortanden niet te lang waren, maar dat het door de kiezen kwam. Inmiddels heb ik drie konijnen met dit probleem, wat vooral voorkomt bij wat oudere konijnen (mijn oudste is 13 jaar !!!). Ik denk dat dit toch wel een serieus probleem is. Het kan geen toeval zijn dat ik drie konijnen met dit probleem heb, dus zal het vaak gebeuren dat konijnen sterven doordat ze niet meer kunnen eten. Kortom: zij sterven een hongerdood. Verschijnselen zijn o.a.:
* gretig op eten afkomen maar het toch laten liggen,
* een hapje eten nemen en dan niet meer dooreten,
* overmatige speekselvorming,
* een knarsend geluid tijdens het eten.
Ik hoop dat jullie iets met deze informatie doen, want ik denk dat dit toch wel een probleem is wat vaker voorkomt. Het is redelijk eenvoudig op te lossen: het konijntje krijgt een narcose en vervolgens worden de kiezen afgeknipt. Probleem is wel dat de kiezen door blijven groeien, en dus zal de handeling steeds weer opnieuw moeten worden verricht. De oorzaak ligt vooral in het ouder worden van het konijn, want door het ouder worden verandert de stand van de kaak (net als bij mensen). De boven- en onderkaak sluiten hierdoor niet meer op elkaar aan, waardoor de kiezen niet afslijten. Ik hoop dat jullie iets met deze informatie kunnen doen.
Met vriendelijke groeten,
Tamara van Leeuwen
Alkmaar
tamaravanleeuwen@hotmail.com
***
Opmerking van Maryo: Het ouder worden is niet alleen de oorzaak van dit kiezenprobleem. Ook jonge konijnen hebben de beruchte haken aan de kiezen. Veel konijnen krijgen op een gegeven moment haken aan de kiezen. Konijnen met ronde hoofdjes, zoals Nederlandse hangoordwergen, Pooltjes, etc. etc., hebben bijvoorbeeld vaak last van haken. Doordat deze konijnen gefokt worden met een vorm hoofd dat afwijkt van de oorspronkelijke vorm, passen de kiezen vaak niet goed meer op elkaar en slijten daardoor scheef af. Dit is een oorzaak voor het ontstaan van haken. Verder menen veel dierenartsen dat het te weinig eten van lange vezels zoals hooi, en het teveel eten van gemengd voer bijdraagt aan het ontstaan van haken aan de kiezen.
Haken aan kiezen komen best vaak voor en zijn extreem pijnlijk, er kunnen diepe wonden ontstaan in tong en/of wang. Het konijn eet steeds minder en stopt op een gegeven moment. Is je konijn levenslustig, maar ineens een slechte of langzame eter, laat dan, door een konijnendokter, die weet waar hij/zij naar moet zoeken, de kiezen nakijken. Wacht hier niet mee, de conditie van een konijn verslechtert razendsnel.
Maryo.
***
Antwoorden op vragen door dierentandarts P. Remeeus
P. Remeeus behandelt ook kaakabcessen. Dit is een veel voorkomende kwaal bij konijnen.
Vraag 1.
Moeten kiezen altijd onder narcose bekeken en gevijld worden?
Antwoord
Hoeft niet altijd. Kiezen achterin afknippen doe ik altijd zonder
verdoving. Het konijntje mag dan niet erg gestresst zijn! Sommige konijnen worden steeds
baloriger naarmate er vaker aan het bekje is gesleuteld. Maar eerlijk gezegd maak ik dat
hier niet zo vaak mee. De konijntjes zitten ontspannen op schoot bij het bazinnetje, soms
een handdoekje om en dan rustig, zonder stress, werken.
Dit moet helaas wel steeds herhaald worden.
Vraag 2.
Kunnen gezonde maar scheef groeiende kiezen verwijderd worden?
Antwoord
De kiezen verwijderen uit de kaak is zeer traumatiserend voor het
konijn, en het duurt enige tijd voor het geheeld is (zware ingreep dus!). Gewoon trekken
kan niet, de kies moet verwijderd worden door het ophangapparaat (de vezels) door te
snijden met een speciaal scherp instrument (instrument volgens: Remeeus/Fahrenkrug).
Het verwijderen is zeer lastig omdat:
- Deze kiezen enorm lange wortels hebben. De kiezen, als ze
gezond zijn, zitten muurvast.
- Er is beperkte ruimte. Bij het eruit halen loopt de kies vast tegen
de andere kant.
- De kiezen breken soms af, hoe goed je ook werkt, het gebeurt af en
toe
- De kaak kan breken bij de belasting tijdens het er uit
halen/hevelen.
- Nazorg en napijn (het konijn kan dood gaan door de stress, dit kan
gebeuren na de behandeling maar ook zelfs enige uren na het bijkomen).
Tanden
Scheef groeiende voortanden (schuin afslijtend) is vaak een teken van een kies (kiezen) probleem. Er zou dus moeten worden gekeken of de kiezen wel goed contact maken en goed afslijten. En dan worden de kiezen behandeld, ingekort en ook de voortanden ingekort. Verder dient de voeding te worden aangepakt (zie verder op).
Verwijderen van voortanden kan heel goed, echter... het kan zijn dat als er eentje wordt verwijderd, de rest niet meer goed afslijt. Gelukkig is dit niet vaak het geval, maar het kan. Je kunt dan beter alle 4 (eigenlijk 6) voortanden (laten) verwijderen.
Kiezen
Als kiezen aangetast zijn, zijn ze vaak makkelijker te verwijderen, maar ze breken ook sneller door de slechtere groei. Ze groeien dan wel weer aan, dus daarna kan opnieuw geprobeerd worden ze te (laten) verwijderen.
Voeding
Naar mijn mening moet voeding anders zijn dan iedereen altijd zegt, er moet ENERGIE-ARM VOEDSEL gegeven worden. Zoveel mogelijk 'energie-arm' voedsel: gras, hooi, stro en af en toe wat lekkere groendingetjes (bleekselderie, paardebloem etc.), ook stukjes droog, hard brood is erg goed.
Bij 'energie-rijk' voedsel slijte het gebit onvoldoende af, is de maalbeweging aan de korte kant en dit zorgt voor doorgroei en haken. Gras/hooi heeft een lange vezel, er kan dan met grote halen worden gekauwd, de slijtage van de kiezen is dan ook beter.
Zonlicht zorgt voor vit-D (kalk inbouw in het lichaam, voor de stevigheid van de kaken), maar dit wordt wel zo'n 6 maanden in de lever opgeslagen en geeft eigenlijk nooit een tekort.
Dus op de vraag "wat eet een konijn?" is het antwoord: "gras, gras, gras (etc. etc.), hooi, stro en af en toe iets lekkers (plantjes, etc.)
GEEN: yogodrops, GEEN likstenen, GEEN knaagstenen.
P. Remeeus
www.dierentandarts.nl