Bepaalde woorden die in dit artikel gebruikt worden hebben uitleg nodig om de communicatie tussen lezer en schrijver te bevorderen:
Huisgenoten
Delen een huis en werken bewust op elkaar in (een Afamilie@).
Huisgenoten Abezitten@ elkaar niet (een verkeerd begrip dat door termen als Ahuisdier@ en Abezitter@ in de hand gewerkt wordt). Er kan alleen van ABezit@gesproken worden bij dingen, niet bij mensen of dieren. Huisgenoten hebben gewoonlijk beiden voordeel van hun relatie, maar niet altijd op dezelfde tijd, of in dezelfde mate.
Verzorger
Verzorging is een rol die de ene huisgenoot speelt ten opzichte van de ander, voornamelijk ten gunste van de ander. Iedere huisgenoot kan in sommige aspecten verzorger zijn van een ander, maar in dit artikel wordt met huisgenoot de mens bedoeld die het dier in zijn familie heeft geaccepteerd en daarom verantwoordelijk voor hem is. De reikwijdte van die verantwoording is gebaseerd op de relatieve mogelijkheden en behoeften van elk, vooral in die gebieden waar het fokken en de menselijke verzorging de plaats in hebben genomen van de overleving van de soort.
Training
Onder training wordt datgene verstaan waarbij de mens de behoeften van het dier probeert te begrijpen en op een zodanige manier met het dier communiceert dat iedereen in harmonie met elkaar kan leven, en dat iedereen tevreden is.
Respect
Met respect wordt hier bedoeld dat mens en dier elkaar in elkaars waarde laten, en dat bij beslissingen die genomen worden nagedacht wordt over de invloed daarvan in de toekomst (bijv. een dier zou er niet voor kiezen om een familie te verlaten na er deel van te zijn geweest, dus respect eist van iemand die een dier in de familie heeft gebracht, om het dier de relatie binnen de familie zijn hele leven te laten behouden).
Grondbeginselen van het konijnen-gedrag
Het is gemakkelijker om konijnen te trainen als je begrijpt waar hun gedrag op gebaseerd is. Meestal is dit één van de volgende drie dingen:
hun natuurlijke behoefte om ergens aan te knagen en om te graven
hun behoefte om te communiceren
de sociale structuur van een konijnen-gemeenschap, waarin de relatie tussen de leden van de familie steeds vastgesteld wordt door een soort Apik-orde@
Jonge konijnen hebben meer energie, meer behoefte om te onderzoeken, en (hopelijk) minder training nodig dan oudere konijnen. Net zoals puppies houden konijnen er ook van om te kauwen, dit is ook bedoeld om dingen te 'ontdekken'. Net zoals oudere honden zullen oudere konijnen ook nog steeds graag kauwen, maar niet zo erg als toen ze jong waren. Konijnen knagen niet om hun steeds doorgroeiende tanden kort te houden, want die slijten al door op voedsel te kauwen. Ze knagen op alle dingen omdat ze smaak en structuur van hun wereld willen ontdekken, omdat ze sterke kaakspieren moeten krijgen, en.. omdat het leuk is. Oudere konijnen die de smaak en structuur van dingen al kennen zullen veel minder knagen. In ieder geval heb je dus de tijd op je hand als een konijn de neiging heeft om je achter-tante=s antieke kast kapot te knagen. Aan de andere kant gebeurt moet het konijn in het begin al leren dat die kast niet de bedoeling is, dat gaat niet vanzelf.
Om mens en dier binnen een gezin in harmonie te laten leven, moet een mens bereid zijn tijd en moeite te besteden aan de dieren. Als je niet in staat bent of geen zin hebt dagelijks minimaal 30 minuten te besteden aan geconcentreerde training, tot de gewenste resultaten zijn bereikt, zou je eigenlijk geen dieren mee naar huis moeten nemen.
Konijnen zouden een eigen huis moeten hebben (vroeger heette dat een Akooi@) in het familiehuis, groot genoeg voor een mestdoos, voerschalen, speelgoed, en henzelf. Ze moeten daar languitgestrekt in alle richtingen in kunnen liggen. Ideaal is een plank of >zolder= in hun verblijfsruimte, om ze vertikaal te kunnen laten springen en ze wat hoger kunnen liggen. Met zo=n huis, en hopelijk in gezelschap van een ander konijn, kunnen konijnen in het begin in >hun huis= gehouden worden, met uitzondering van het onder toezicht buiten ravotten en de 30 minuten (of meer) training die ze dagelijks zouden moeten krijgen. Omdat ze buiten hun verblijfsruimte goed in de gaten moeten worden gehouden, zouden de konijnen in de kamer in een afgeschermd of omheind gedeelte gelaten moeten worden. Binnen deze ruimte kan begonnen worden ze te leren wat ze wel en wat ze niet mogen. Naar mate ze beter getraind zijn kan het afgeschermde gebied dan groter worden.
Tenslotte mag er NOOIT van uitgegaan worden dat een konijn getraind kan worden om van voor het dier schadelijke dingen af te blijven. Giftige planten en elektrische draden moeten absoluut onbereikbaar zijn (zie ook het gedeelte over het konijn-proof maken van de leefomgeving). Als je er op rekent dat je konijn getraind is en daarom niet aan gevaarlijke dingen zal knagen, is dat vragen om ongelukken, die jezelf een enorm schuldgevoel kunnen geven, en het konijn verwonden of doden.
Tijdens het trainen moet je 100% geconcentreerd zijn op het konijn. Zet de deur van het hok open en wacht tot hij eruit komt. Haal het konijn er niet uit, ook al kan het dagen duren tot het dier de moed kan vinden uit de veilige verblijfplaats te komen. Het konijn moet het echt zelf doen. Je kunt speeltjes of wat lekkers met je hand aanbieden, laat het konijn dit rustig onderzoeken. Sla het konijn nauwkeurig gade gedurende de tijd dat hij uit de kooi is. Wanneer het konijn aan iets gaat knagen wat niet de bedoeling is, geef hem dan direct iets anders waar hij wel op mag knagen. Scherm waar hij niet op mag knagen af, zodat het dier niet in verleiding kan komen. (Scherm het zo goed af dat het konijn niet denkt dat het een spelletje is, en hij er juist door uitgedaagd wordt om er naar toe te gaan). Het beste kan iets aangeboden worden wat lekkerder smaakt of knaagt dan datgene waar hij niet aan mag knagen. Bijvoorbeeld: een stuk onbehandeld, ongeverfd hardboard o.d., (bij voorkeur vastgeschroefd op iets wat niet beweegt) in plaats van de lambrizering. Of een stuk oude vloerbedekking in plaats van het tapijt (als het konijn de stukjes vloerbedekking die hij er uit haalt maar niet opeet!). Of een tak van een appelboom in plaats van de stoelpoten. Gaandeweg wordt wel duidelijk waar je het konijn een plezier mee doet.
Hetzelfde geldt voor graven. Als het konijn het prettig vindt om in het tapijt te graven kan een apart hoekje of tapijt-tunneltje uitkomst bieden. Een goedwerkende oplossing is ook een graafbak, die gemaakt kan worden van een kartonnen doos met een gat aan de lange zijkant. Het konijn zal in de doos gaan en zich zo draaien dat hij in de lengte van de doos gaat graven. Het graafmateriaal wat in de doos zit (gebruik iets dat stofvrij en veilig is) wordt nu tegen de zijkant van de doos geworpen en blijft dus in de doos. Omdat konijnen zo verschrikkelijk intelligent zijn hebben ze dit snel door.
Het is voor konijnen noodzakelijk om te communiceren met hun omgeving (de mens) maar zij kunnen dit natuurlijk niet met woorden. Een duidelijk voorbeeld van hoe zij communiceren is wanneer ze spartelen als we ze oppakken. Het konijn zegt dan: AIk wil niet graag opgepakt worden, zet me neer, zet me alsjeblieft neer, ik voel me niet veilig wanneer je op deze manier de controle over mijn lichaam overneemt.@ Slechts een enkele keer kan het gebeuren dat je je wil aan het konijn moet opleggen, dat is bijvoorbeeld wanneer de nagels geknipt moeten worden. Maar het is onvergeeflijk wanneer je een konijn je wil oplegt alleen voor je eigen plezier. Samengevat: de meeste konijnen vinden het vreselijk om gepakt en opgetild te worden, doe dat ook liever niet.
Als je een konijn wilt wat op je schoot springt en graag geaaid wil worden kun je dit voor elkaar krijgen door hem te leren je te vertrouwen. Dit kan niet door hem tegen zijn wil op je schoot te nemen. Doe iets prettigs zoals neus-tegen-neuscontact (hiervoor zul je meestal op de grond moeten gaan liggen), kinnetje wrijven, (jouw kin tegen zijn voorhoofd), achter de oren aaien, enz. In ieder geval iets wat het konijn heel prettig vindt zodat hij het fijn vindt om bij je te zijn. Lok het konijn op schoot door in kleermakerszit op de grond te zitten, en het dier wat lekkers zoals bijv. een takje selderie aan te bieden. Als je dit dagelijks doet is er grote kans dat je konijn op schoot springt en dit een normale zaak gaat vinden. En als hij niks prettig vindt, dan is dat maar zo. Respecteer en accepteer dit, en laat het konijntje in zijn waarde. Tenslotte willen wij ook in onze waarde gelaten worden.
Het kan gebeuren dat een konijntje dat op je schoot zit en geaaid wordt, ineens bijt wanneer je afgeleid wordt en daardoor vergeet te aaien. Dit heeft niets met agressie te maken, het konijn zegt eenvoudigweg in konijnentaal dat je door moet gaan met aaien. Wanneer een konijn bijt om je iets duidelijk te maken zoals in dit geval, heeft hij geen idee hoeveel pijn dat doet en hoe lelijk de bijtplek er uitziet. Slaak een hoge, luide, plotselinge gil: EEEEEK, hiermee maak je (in de meeste gevallen) het konijn duidelijk dat hij je pijn doet. De volgende keer als hij bijt zul je merken dat hij dit veel zachter doet. Ga echter wel door met dat gegil, net zolang totdat het bijten zo zacht gaat dat het geen pijn meer doet (en leg snel ijs op de pijnlijke plekken!).
Gedrag beïnvloed door sociale rangorde
Nu komen we bij het gedrag dat beïnvloed wordt door het feit dat ieder konijn >hoofd=konijn wil zijn. Zulk gedrag heeft niets te maken met het knagen, graven, zindelijk maken, of bijten zoals hierboven vermeld, maar kan hiermee verward worden. Je moet steeds goed onthouden dat je het konijn ervan moet overtuigen dat jij het >hoofd=konijn bent, en de baas in huis. Dit is niet hetzelfde als het met dwang opleggen van jouw wil, terwijl je geen rekening houdt behoeften en verlangens van het konijn.
Als een konijn op de bank springt en jou expres bijt, probeert hij waarschijnlijk de bank voor zichzelf te hebben. (Dit is Aongepast bijten@). Als dit gebeurt moet je hem stevig (maar vriendelijk) terug op de grond zetten met een scherp: ANEE!@ Als hij terugspringt zonder je te bijten, heeft hij geleerd dat hij wel op de bank mag, maar niet jou wegjagen. Als hij terugkomt en je weer bijt, herhaal je het terugzetten op de grond. Als hij voor een derde keer bijtend terugkomt, is het tijd voor hem om Anaar zijn kamer@ te gaan (NB hij moet teruggedreven worden in zijn kooi voor een twee-minuten-time out). Als hij een kwade bui krijgt in de kooi, aan de Atralies@ rukt en in het rond vliegt, negeer hem dan. Als hij gekalmeerd is mag hij er weer uit. Als hij er echter mee doorgaat te proberen jou van je plaats te verdringen moet hem de toegang tot de bank ontzegd worden. Zorg er voor dat het konijn niet meer op de bank kan, zodat het beseft dat het de bank niet kan claimen, en dat op een gegeven moment ook gewoon vergeet.
Nog een gedrag dat verband houdt met zijn poging de mens te domineren is de meest vervelende, namelijk urineren op de plek waar jij vaak zit, of op je bed. Dit is gelijk aan het urineren van het ene konijn in de kooi van de andere. Het slachtoffer kan de belediging accepteren, toestemmen in de dominantie van de aanvaller, of hij kan besluiten het uit te vechten. Geen van beide manieren is geschikt voor een mens. Je kunt de deur naar de slaapkamer dichthouden, controle hebben over de toegang naar jouw bed (jij bent dominant). Maar het zal niet zo simpel zijn een stoel of een bank in de kamer die je met de familie deelt af te schermen. Gelukkig zal dit maar een korte periode nodig zijn, net zolang tot het konijn er niet meer aan denkt en zich bezighoudt met zijn eigen speelgoed. Als hij dan na enkele weken weer op de bank springt is de kans groot dan hij zijn irritante gedrag vergeten is en rustig zonder bijten naast u komt zitten.
Een konijn trainen betekent tijd, moeite en nadenken en vaak veel geduld, zeker wanneer het een jong konijn betreft dat alles nog moet leren. Het betekent niet alleen het woord Anee@ te leren (wat konijnen alleen zal leren te wachten tot de mens niet kijkt!). Van enkel dingen verbieden zonder er alternatieven voor te bieden worden zowel dieren als kleine kinderen alleen maar dwars. Het is het leren begrijpen waar een konijn wel en niet van houdt, er aan werken hem dingen te geven waar hij echt plezier in heeft, nieuwe dingen verzinnen als het oude speelgoed gaat vervelen, en proberen speelgoed regelmatig te verwisselen om hem geïnteresseerd te houden.
Geniet van je konijn. Train hem goed en zorgvuldig, hou van hem met heel je hart, begrijp en waardeer hem voor wie en wat hij is, en allebei zullen jullie er een groot plezier in hebben om samen te leven. Belangrijk om te onthouden is dat er geen twee konijnen zijn met hetzelfde karakter. Het ene konijn is meer mensgericht dan het ander, het ene konijn wil graag geaaid, het andere niet maar vindt mondelinge aandacht wel heel fijn. Liefde afdwingen door het te pakken en op schoot te houden kan averechts werken. Hierdoor kan een konijn veranderen in een bijtend monstertje. Dat is niet het karakter van het dier, maar aangeleerd gedrag doordat het verkeerd behandeld is.